‘Een gegeven krokodil…’
kunstenaarsnalatenschappen in Nederland
“Een kunstenaar is een grote krokodil, met een grote bek, die de hele dag visueel gevoed moet worden, anders kan hij niet ontwikkelen, anders gaat hij dood. Ondertussen ontwikkelt de krokodil, door die grote bek een gigantisch oeuvre, in dit geval een gigantische staart met een enorm lijf eraan, dat door iedereen bewonderd wordt – “kijk eens wat een prachtige krokodil” – , daar weet de krokodil niks van, want hij kijkt alleen maar naar voren. Hij kijkt niet naar achteren.”_Jan Dibbets
*De titel is een vrije samenvoeging van het gezegde: ‘Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken’ en een vergelijking die kunstenaar Jan Dibbets maakt in een aflevering van Hollandse Meesters.
In Nederland is behoefte aan meer kennis over en aandacht voor kunstenaarsnalatenschappen. Zowel bij kunstenaars en erfgenamen, als bij culturele instellingen. In samenwerking met het Mondriaan Fonds en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed zet ik me hiervoor in door projecten en bijeenkomsten te organiseren. Al deze activiteiten komen samen onder de naam ‘Een gegeven krokodil…’*
ACTUEEL
2022 13 juni: Kennisdag Collecties en Connecties Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed / Werksessie Kunstenaarsnalatenschappen
2020 en 2021 Pilot Quick Scan kunstenaarsnalatenschappen
In opdracht van het Mondriaan Fonds voer ik een Pilot uit om aan de hand van zes casussen een visie te ontwikkelen om kunstenaars en erfgenamen met een relatief kort adviestraject op weg te helpen in het voorbereiden en beheren van een nalatenschap. De casussen betreffen: Maria Blaisse (1944), Auke de Vries (1937), Lydia Schouten (1948) en de nalatenschappen van Ulay (1943-2020), Sef Peeters (1947-2019) en het kunstenaarsechtpaar Nel Klaassen (1906-1989) en Jaap Bouhuys (1902-1983).
Bijeenkomsten
In oktober 2018 en juni 2019 vonden er bij het Mondriaan Fonds twee bijeenkomsten plaats waarbij een brede vertegenwoordiging uit het kunstenveld aanwezig was. Er werd uitgewisseld over ervaringen, ideeën, behoeftes en voorbeelden uit de praktijk. Unaniem onderschreven de aanwezigen het belang én de omvang van de huidige en toekomstige kunstenaarsnalatenschappen met betrekking tot het toekomstige cultureel erfgoed. Er werden voorbeelden van voorzieningen en aanpak uit het buitenland besproken en de intentie om in de vorm van casussen samen verdere stappen te zetten.
Op 12 november 2019 kwamen op uitnodiging van het Mondriaan Fonds en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Amersfoort ruim 70 kunstenaars, erfgenamen en betrokkenen uit het veld samen om het onderwerp vanuit het perspectief van de kunstenaars te bespreken. Met presentaties van Ynte Alkema, Jet Homoet, IJsbrand Hummelen, Joep Vossebeld, Miriam Windhausen. Van deze dag is een videoverslag met interviews gemaakt.
Lezingen en presentaties
Mei 2021: De Krokodil in de Kamer, KunstLoc Brabant. Download lezing hier (pdf)
Augustus 2020: Lezing Stedelijk Museum Breda
Januari 2020: Bijeenkomst in Berlijn, overleg ivm Europese onderzoekssubsidie.
Februari 2019: Presentatie medewerkers Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Maart 2019: Lezing LIMA; Transformation Digital Art
Publicaties
Bewaren of weggooien? (Designarchieven), in Dd, Dutch Designers Magazine (2022) 2, p18-25. Download hier (pdf)
Veldonderzoek naar kunstenaarsnalatenschappen in Nederland, in opdracht van het Mondriaan Fonds. Download hier (pdf)
De kunst van het nalaten (kM). Download hier (pdf)
Nel Klaassen en Jaap Bouhuys. (kM) Download hier (pdf)
Interview Mondriaan Fonds, lees hier.
Blog Workshop Los Angeles voor Mondriaan Fonds, lees hier.
In ontwikkeling
Platform kunstenaarsnalatenschappen Nederland
Regionale informatiebijeenkomsten
Landelijk symposium
Handleiding voor kunstenaars en erfgenamen